روشهای تدریس ریاضی
– نوآموزان هنگامی بهتر یاد میگیرند، که درفرایند یادگیری فعال باشند.
– فرایند فعال یادگیری؛ فرایند درک و فهم است. یادگیری از طریق انتقال صورت نمی پذیرد. بلکه از طریق یافته های ذهنی فردی انجا م می شود.
– تفسیر یافته های جدید، همیشه به کمک یافته های پیشین انجام می شود.
– تفسیر یافته های جدید، به وسیله روش های آموزشی که دانش آموز را به بحث وگفتگو بر روی نظریاتیکدیگروادار می کند،پشتیبا نی می شود.
– فعا لیت های اکتشا فی به ویژه وقتی که با بحث وگفتگوی بیشتری انجام می شود، بسیار مفید و پر اثر می باشد.
انواع روش های تدریس ریا ضی :
روشهای تدریس ریاضی انواع مختلف دارد(حدود۳۰ نوع روش )، که می توان همه این روش ها را در۴ روش تدریس عمده خلاصه نمود.این روش های عمده وکلی عبا رتند از:
۱- ما شینی (شنیداری): آنگاه که حفظ کردن کورکورانه، و پذیرفتن بدون تعقل و تفکر قاعدههای ریاضی موردنظراست. مثل پذیرفتن بدون چون و چرای نماد اعداد و دیگرعلائم ریاضی ،یاحفظ کردن و استفاده ازفرمول معکوس عمل ضرب برای حل تقسیم کسر برکسر و کسب نمره مورد نظر باشد.روش ماشینی فقط برای معرفی علائم و نمادهای ریاضی منا سب است.
۲–استدلالی؛آدمی فربه شود از راه گوش(شنیداری): آنگا ه که سعی می شود مفاهیم ریا ضی ضمن سخنرانی و تشریح یا توصیف، و یا استفاده از مثا ل،و یا گفت وشنود، و بحث و گفتگو همراه با پرسش و پاسخ ،و یا تلاش به ارائه مفهوم بکمک استدلال و دلیل و برهان. که اصولا عامل زبان و یا طرز بیان،و همچنین نوع استدلال مربی در انتقال مفاهیم نقش عمده ای پیدا می کند.که اصولا در همه موارد ذکرشده، بیشترمعلم فعال خواهد بود.و نوآموز بی تجربه ،و یا حداقل نوآموزان کم تجربه تنها ازطریق شنیدن ،بایستی ازعهده مشکل کشف و درک مفاهیم ریا ضی برآیند. استفاده از روش های تدریس استدلالی فقط زما نی منا سب است که فراگیران به اندازه کا فی در زمینه مورد نظر تجربه اندوخته باشند،یا به اصطلاح شنونده ها عا قل باشند.برای مطا لعه چند نمونه تدریس ،و بررسی معایب و محاسن آن ،لطفا به صفحه۳۵ جزوه آموزش ریاضیات پایه مراجعه فرما یید.
۳- نیمه فعا ل؛ آنچه یک دیدن کند ادراک آن= سالها نتوان نمودن با بیان (دیداری- شنیداری= مکاشفه ای):
روش های تدریس همراه با دیدن وشنیدن (سمعی- بصری= استفا ده از۲۲ حس مهم بینایی و شنوایی، فراگیران تماشاچی)، که نوآموزان هم ازطریق دیدن و تماشا ی وسا یل ،آزمایش ها،فیلم ها واسلایدها، ویدوها، برنا مه های تلویزیونی ،وتصویر و لوحه ها، وهر نوع امکانات دیدنی در مورد موضوع موردنظر،که ازسوی مربی و یا کتا بهای درسی و یا در آزمایشگا ه دبستا نها آماده شده باشد، وهم ازطریق شنیدن، شونده توضیح و تشریح مسا ئل، و استدلال ها وشرکت دربحث وگفتگوها، درجریان تدریس و یادگیری قرار می گیرند، و به درک وکشف مفاهیم می پردازند. کشف و درک یک مفهوم ممکن است فقط با دیدن ازمورد مناسبیکه پیش آمده است حا صل شود،(مثل دیدن چرخ گردون دربالای صفحه)، و یا همزمان با بکارگیری استدلال ،مربی از شواهدی مثل فیلم، فیلم استریپ ،فیلم اسلایدو… که متنا سب با موقعیت(مفهوم مورد نظر و توانمندی های فراگیران)انتخاب شده است ،در تدریس استفاده نما ید،و فراگیران را تاحدی به شرکت درفعالیت های کلاسی راغب نما ید.بهرحا ل استفا ده از این نوع روش ها زمانی مفید خواهد بود،که نوآموزان نیازی به تجربه جدید نداشته با شند.ویا امکان تجربه موجودنباشد،مثلا درتدریس تاریخ وجغرافی ودیگر دروس مشابه می توان از وسایل سمعی وبصری استفاده مطلوب بعمل آورد. برای مطا لعه روش تدریس ،وچندنمونه تدریس ، همچنین معایب و محا سن هریک ،لطفا به صفحه ۴۷ جزوه جدید آموزش ریاضیات پایه مراجعه فرمایند.ضمنا بازدید از کلیپ های آموزشی فراموش نشود.
۴-– فعال؛ کار نیکو کردن از پرکردن است: روش های تدریس همراه با بازی و تجربه و تحقیق و کمکهای اولیه لازم، و همراه با آزمایش وخطا، و همراه باکا ووشگری نوآموزان،که امکان پردازش اطلاعات برای تک تک فراگیران فراهم میشود. کلیه این روش ها منا سبترین روش برای آموزش ابتدایی و پیش دبستا نی می باشند.شاید در ابتدا قدری وقت گیر به نظر برسد.اما آنگا ه که درکشف و درک مفاهیم پایه توفیق حا صل شود،با کشف و درک سریع و بموقع زنجیره مفاهیم بعدی،ضمن جبران کندی پیشرفت های اولیه ،سرعت منا سب یا دگیری حا صل خواهدشد.برای آشنایی بااین نوع روش ها و چندین طرح درس نمونه دراین زمینه ،لطفا به صفحه ۶۶ جزوه آ موزش ریا ضیا ت پا یه مراجعه بفرما یید.
بطورخلاصه می توان نتیجه گیری کرد،که:۱- روش های تدریس فعا ل مخصوص دوره های آمادگی و آموزش ابتدایی که اغلب فراگیران نیازمندفرصت های لازم جهت تجهیز شدن برای خوب دیدن و خوب شنیدن و خوب فکرکردن وخوب عمل کردن (نیازمندتجربه) هستند، بسیا رمفیدو موثر میباشد.۲- روش های تدریس نیمه فعال مناسب کلاس ها ی وششم ابتدایی ودوره اول دبیرستا ن می با شد.۳- روش های تدریس استدلالی: منا سب استفا ده در دبیرستا ن و … می با شد. ۴- روش تدریس ماشینی فقط به فقط برای معرفی و نام گذاری نمادها و علا ئم ( نمادها وکدهای گفتا ری وشنیداری ونوشتا ری ریا ضی) و طرز نوشتن اعما ل ونما دهای ریا ضی در سطر وستون منا سب است.
((هرکسی از ظن خود، شد یارمن= ازدرون من، نجست اسرارمن )– جنگلی سرسبز و دیدگا ههای متفاوت افراد، با مشاغل وتجربه ها ی متفاوت.)
توانایی در درست دیدن، مها رت در درست شنیدن وموفقیت در درست اندیشیدن وتصمیم گیری سریع وصحیح هرکس ، درگرو تجربه هایی است که فرد درگذشته و از قبل آموخته است.( کار نیکو کردن از پر کردن است.نه پر دیدن و یا پر شنیدن ).
توجه:صا حبان تجربه وافراد آشنا با مفاهیم ریا ضی وهندسه، به راحتی و با دیدن ۳ تصویر با لا(بچه ها و درخت تنا ور- چرخ گردون- کیک ونوشته های روی آن) رابطه بین آنها را(عددپی) کشف ودرک میکنند.البته چرخ گردون به تنها یی ، موضوع رابطه محیط دایره با قطر آن دایره را ،کا مل به نمایش می گذارد.و این خود نمونه ای از روش تدریس نیمه فعال ( مکاشفه ای)میباشد.
دراین فرصت به مراحل تدریس رابطه محیط و قطر دایره (محیط دایره از ۳ برابرقطر کمی بیشتراست.) به روش فعال(نوآموز محور تحقیق و یادگیری) طی چندین حلقه یادگیری ،یا طی چندین ماه ، و یا حتی حدود ۲ سال تحصیلی(آنهم اگر از اواخر کلاس دوم یا اوایل کلاس سوم آغازبشود،ودرکلاس چها رم یا پنجم کا مل گردد.)، اشاره می شود:
۱ – بمنظور تدریس بصورت تیمی (گروهی) نوآموزان کلاس را به دسته های ۳ تا۶ نفره وهماهنگ تقسیم میکنیم.
۲ – هرگروه تعدادی دایره بشعاعهای ۲-۳-۴-۵-و…ازمقوای قطور و مقا وم تهیه کرده و روز موعود بکلاس می آورند.
۳ – هرگروه با نظارت و دقت به اندازه گیری محیط دایره های تهیه شده میپردازند، و نتیجه را یادداشت میکنند.(مثل تصویرشما ره۲چرخ گردان بعداز درخت تنا ور)
۴ – حا ل بایستی محیط هریک از دایره ها با قطر همان دایره سنجیده یا اندازه گیری شود.(کشف و بیان این که ، محیط دایره از ۳ برابر قطر قدری بیشتراست.)
۵ – تحقیق وبررسی روی وسایل آماده دیگری که در اختیا ر نوآموزان قرار دارد.مثل چرخهای دوچرخه و…. .
۶ – با لاخره تقسیم دقیق اندازه محیط هر دایره بر اندازه قطرآن ، پس از یادگیری تقسیم وچها رعمل اصلی ، وتعیین عدد دقیق این رابطه (۳/۱۴ ).
۷ – بکا ربستن قاعده کشف شده در حل مسا یل مربوطه و…. .