ریاضیات و هدفهای تدریس آن درآموزش ابتدایی - (تعقل و تفکر ,خرد و خردورزی ,و توانایی درست اندیشی و...)
admin
آخرین نوشته ها
2712
هدف از تدریس ریاضیات ( حساب و هندسه ) در دوره عمومی , تعقل و تفکر , خرد و خردورزی , و توانایی درست اندیشیدن در مهارت های زندگی است.
- حکیم ابوالقاسم فردوسی :
نخست آفرینش ،خرد را شناس = نگهبان جانست و، آن سه پا
براساس حدیث: ( اول ما خلق الله العقل ).
و یا
خرد برتر از ،هر چه ایزد بداد = ستایش خرد را، به از راه داد
خردچشم جان است ،چون بنگری= تو بی چشم ،شادان جهان نسپری
خرد رهنمای و خرد دلگشای = خرد دست گیرد به هر دو سرای
توانا بو د هرکه ، دانا بود = ز دانش دل پیر ، برنا بود
خردچشم جان است ،چون بنگری= تو بی چشم ،شادان جهان نسپری
خرد رهنمای و خرد دلگشای = خرد دست گیرد به هر دو سرای
توانا بو د هرکه ، دانا بود = ز دانش دل پیر ، برنا بود
ویا
که یزدان ز ناچیز , چیز آفرید = بدان , تا توانایی آمد پدید
( نقش ریاضیات در نظام هستی , زمینه تعقل و تقکر , و خردورزی انسان را فراهم نموده است .)
- فیثاغورث :همه خواص ریاضی درعالم هستی وجود دارد. ودرجریان است. فیثاغورث قبل از افلاطون به نقش ریاضیات در فیزیک و هندسه طبیعت پی برده است.
- گالیله : خداوند عالم ، جهان هستی را براساس الفبای ریاضی آفریده است. (رمزهستی 1 و2 و3 و ادامه..) و (والت دیسنی…) و (گالری ها…. ) و (نسبت های طلایی )و ....
– یونانی های قدیم:(ریاضیات همانی است ، که خداوند آفریده است.).و انسان به کمک تجربه ها و به مرور زمان به کشف و بازنویسی آن پرداخته است.
- ریچارد کورانت ، ریاضیدان آلمانی:ریاضیات یکی از عالیترین تراوشهای اندیشه آدمی است ، که منعکس کننده اراده انسان و نشان دهنده سیرعقل و برهان و همچنین بیان کننده میزان علاقه بشر به کمال و زیبایی در جهان هستی است.
– برخی از دانشمندان ، ریاضیات را زبان علمی پدیده ها و عامل کشف واقعیتها و قوانین حاکم برطبیعت می دانند.و برخی نیز ریاضی را چراغ راه عقل سلیم و راهنمای یادگیری مهارت های زندگی و حل مسایل و مشکلات آن بشمار می آورند.
– ریاضیات بخش مهمی از توان تعقل ، خردورزی و آفرینندگی انسان، و شانه ای جهت تنظیم زلفهای پریشان زندگی و به ویژه زلفهای پیچیده و درهم تنیده طبیعت است.
– ریاضیات بخش مهمی از توان تعقل ، خردورزی و آفرینندگی انسان، و شانه ای جهت تنظیم زلفهای پریشان زندگی و به ویژه زلفهای پیچیده و درهم تنیده طبیعت است.
هدف ازتدریس ریاضی دردوره عمومی آموزش (پیش دبستانی، ابتدایی ,و دوره اول دبیرستان) براساس مصوبات شورایعالی وزارت آموزش وپرورش:
– پرورش نظم ودقت در رفتا ر و عادات ، در درست دیدن و درست شنیدن، درست درستکاری کردن وسایل ، ایجاد علاقه ونیاز وآمادگی کسب مهارتهای لازمه زندگی (پی گیری و دریافت اطلاعات مورد نیاز درمهارت های زندگی) و….
– پرورش ذهنهای خلاق ، مبتکر ،آزاد و نوآور، براساس درک واقعیتهای زندگی (توانایی درک واقعیتهای جهان هستی ). ونه محدود وتهی کردن ذهنها، آنهم با حفظ کردن کورکورانه چندفرمول یا راه حل بنام ریاضی .( که متاسفانه زیرنظر کارشناسان مدعی خلاقیت ونوآوری ، آنهم با شعارها وتابلوهای بسی زیبا و…؟!؟!)
- پرورش توانایی درست اندیشیدن وبکار بستن صحیح مهارتها وتوانایی های کسب شده، در حل مسایل روزمره زندگی خود و…. .
- کسب مها رتهای لازم وکا فی درحل مسایل چهارعمل اصلی و… ریاضی ، جهت ایجاد توانایی ومهارت درست اندیشی وکشف ودرک مسایل ومشکلات اجتماعی وتوانایی مطرح کردن وشبیه سازی مسایل اجتماعی درقالب مسایل ریاضی ، بمنظور تجزیه و تحلیل دقیق و پیش بینی عملیات و مراحل اجرایی حل مسایل اجتماعی با دقت و موفقیت.
مولانا می فرماید:
ای برادر , تو همه , اندیشه ای = ما بقی , تو استخوان و ریشه ای
گر بود اندیشه ات گل ، گلشنی = ورنه خاری و ، تو هیمه گلخنی
(درک صحیح ریاضیات پایه، پیش نیاز درک صحیح سایر دروس،و موجب موفقیت و احساس لذت و رضایت خاطر در نوآموز می شود.)
میتوان پرسید : انسان بدون ریاضی چگونه میتواندبا اشتغال درسطوح مختلف اجتماعی زندگی سنجیده ای داشته باشد؟!(هنرنما یی ها…. توجه به گالری فیلم ) چون مفاهیم ریاضی بمنزله ی خونی است که دررگهای زندگی جریان دارد. آشپزی – خیاطی – نقاشی -موسیقی -کشاورزی و پزشکی و صنایع (نظامی و…) و…( کلیه مشاغل وحرفه ها وکلیه علوم ) ، وهر آنچه که در هنگام عمل ، ابتدا نیازمند طرح وبرنامه واندازه گیری ، و آنگاه اقدام و اجرا ودرضمنن ارزیابی وتجزیه وتحلیل ، و بالاخره ارزشیابی وبازنگری و تغییر ونوآوری درپی دارد ، قطعا با ریاضی سروکارخواهدداشت. گفته شده است: جسم کوچک ما (و هرموجود زنده دیگر و طبیعت و…, هر کدام) ازیک مجموعه فضاهای پیچیده هندسی تشکیل شده است . که براساس قوانین ریاضی- فیزیک به تلاشهای حیات بخش فیزیکی- شیمیایی خود می پردازد. ذهن پیچیده ترین و درعین حال فعالترین این فضاها، و تنظیم کننده همه تصمیم ها و عملکردها، براساس تجریه ها،ادراکات ،خاطره ها و برداشتها, و مهارتها و احیانا احساسات و… درجهت رسیدن موفق به اهداف و پاسخگویی به نیازمندیها وحل مشکلات پیش آمده، میتواند نقش مهم و اساسی و سازنده ای در زندگی تک تک انسان ها و همچنین در زندگی گروهی و اجتماعی آنها برعهده داشته باشد.
توانایی درست اندیشیدن یا تفکر و خردورزی بر اساس درک واقعیت ها
تفکر یاهمان پردازش ذهنی ما ازاطلاعات و داده های محیط (خانواده، مدرسه ودرس،همبازیها وهم…) با استفاده از ۲ منبع بنیادی ذهن (۱- حا فظه: که محصولی از بازبینی تجریه ها وعمکردها وخاطره ها و برداشتها…و ۲- تخیل: توانایی تحلیل ها و آینده نگری ها و خردورزی ها…به جهت تغییر, نوسازی ، نوآوری و خلاقیت) به ما کمک میکند،تا امور زندگی و فعالیتهای روزمره خود و دیگر پدیده های محیط و جهان هستی را معنی دار و توجیه پذیر بسازیم. لازم به یادآوری است که نوآموزان دوره ابتدایی (با توجه به تفاوتهای فردی , هم به لحاظ توارث و هم به لحاظ تربیت و عوامل محیط) تجربه ها و پدیده های اطراف خود را آنچنانکه هست درک نمیکنند، بلکه براساس ساخت ذهنی و تعابیر سطحی خود آنگونه که ایجاب میکند،و یا آنگونه که خود میخواهند، ادراک ویا تفسیرمیکنند. و لذا آموزش و تدریس درسنین اولیه رشد و در سطح ابتدایی نیاز مبرمی به یافتن واسطه ها ، مشکل گشاها و روشها و امکاناتی دارد (مثل درس ریاضی و علوم و .... و همچنین مناسبترین روش تدریس این دروس دراین مقطع , یعنی همراه بازیهای هدفمند تجربه های پر انگیزه) تا از ابتدای آموزش رسمی ، کودکان و نوآموزان ، طی چندین سال آموزش ، به یک سری وفاق عقیدتی و نظام تفکر و اندیشه درباره آنچه حقیقت است ، برسند. قوانین حاکم بر هندسه طبیعت و زندگی روزمره انسان ، کارآمد ترین قوانین و بنیادی ترین عامل سازمان دهنده قوای ذهنی و تفکر و تعقل و خردورزی, درجهت موفقیت بشر بشمار میرود. و هرقدر شناختهای ذهنی کودکان از آغاز دقیقتر و گسترده تر براساس تجربه ها و واقعیتها , ساخته و پرداخته شود، احتمال صحت تفکر و عملکرد و توانایی پردازش ذهنی معلومات و مهارتها و اطمینان به خردورزی و درست اندیشی در آنها بیشتر تقویت خواهدشد..
تفکر یاهمان پردازش ذهنی ما ازاطلاعات و داده های محیط (خانواده، مدرسه ودرس،همبازیها وهم…) با استفاده از ۲ منبع بنیادی ذهن (۱- حا فظه: که محصولی از بازبینی تجریه ها وعمکردها وخاطره ها و برداشتها…و ۲- تخیل: توانایی تحلیل ها و آینده نگری ها و خردورزی ها…به جهت تغییر, نوسازی ، نوآوری و خلاقیت) به ما کمک میکند،تا امور زندگی و فعالیتهای روزمره خود و دیگر پدیده های محیط و جهان هستی را معنی دار و توجیه پذیر بسازیم. لازم به یادآوری است که نوآموزان دوره ابتدایی (با توجه به تفاوتهای فردی , هم به لحاظ توارث و هم به لحاظ تربیت و عوامل محیط) تجربه ها و پدیده های اطراف خود را آنچنانکه هست درک نمیکنند، بلکه براساس ساخت ذهنی و تعابیر سطحی خود آنگونه که ایجاب میکند،و یا آنگونه که خود میخواهند، ادراک ویا تفسیرمیکنند. و لذا آموزش و تدریس درسنین اولیه رشد و در سطح ابتدایی نیاز مبرمی به یافتن واسطه ها ، مشکل گشاها و روشها و امکاناتی دارد (مثل درس ریاضی و علوم و .... و همچنین مناسبترین روش تدریس این دروس دراین مقطع , یعنی همراه بازیهای هدفمند تجربه های پر انگیزه) تا از ابتدای آموزش رسمی ، کودکان و نوآموزان ، طی چندین سال آموزش ، به یک سری وفاق عقیدتی و نظام تفکر و اندیشه درباره آنچه حقیقت است ، برسند. قوانین حاکم بر هندسه طبیعت و زندگی روزمره انسان ، کارآمد ترین قوانین و بنیادی ترین عامل سازمان دهنده قوای ذهنی و تفکر و تعقل و خردورزی, درجهت موفقیت بشر بشمار میرود. و هرقدر شناختهای ذهنی کودکان از آغاز دقیقتر و گسترده تر براساس تجربه ها و واقعیتها , ساخته و پرداخته شود، احتمال صحت تفکر و عملکرد و توانایی پردازش ذهنی معلومات و مهارتها و اطمینان به خردورزی و درست اندیشی در آنها بیشتر تقویت خواهدشد..
شاید بتوان تفکر را به نوعی، پرواز جستجو گرانه وکنکاش گونه پرنده هوش فعال (خودآگاه)، در انبار بزرگ و بی انتها و قفسه بندی شده از دیده ها و شنیده ها، تجربه ها و خاطره ها، اطلاعات و یافته ها ، مفاهیم و مهارتها، نگرشها و باورهای موجود در هوش پایدار فرد (آنچه که در ناخودآگاه (انبار) بگونه ای طبقه بندی شده و موجود باشد، و یا بنوعی ارزشمند شده و جایگاهی برای خود یافته باشد.) بحساب آورد .که مهمترین نقش حافظه درآن عبارتست از:
۱- توانایی یادگیری مهارتها و مفاهیم و…مورد نیاز زندگی روزمره کودک (شرکت در بازیها و فعالیتهای هدفمند آموزشی).
۲- توانایی ذخیره سازی براساس طبقه بندی صحیح آنها , درکنار آموخته های مشابه و همگون قبلی ,جهت سهولت به خاطر سپاری ,و پیشگیری از فراموشی (تقویت حافظه)
۳- توانایی یادآوری یا بخاطر آوردن ساده و بموقع آنها، در هرزمان موردنیاز، که دراختیار جستجوگر فعال ذهن خواهدبود.
البته باید توجه داشت که ، توفیق این پرنده درپاسخگویی به پرسشهای مطرح و موردنظر،زمانی امکان پذیر میشود که، مفاهیم ویا مهارتهای مورد نظر بموقع و با فرصت زمانی مناسب توانایی های ذهنی هر فردکشف و درک شده و ضمن طبقه بندی صحیح جایگاه مناسب خودرا درطبقه ای از قفسه های حافظه دراز مدت پیدا کرده باشد. و حتی با چندبار تکرار و آزمایش ,ضمن فرصت برای بازنگری ,تصحیح اشکالات و اشتباهات, وتکمیل کردن اطلاعات و مهارتهای کسب شدهء قبلی, دقت عمل و توانایی تفکر صحیح و درست اندیشیدن خود را ثابت کرده باشد. لذا براساس این باور, تدریس و مدیریت ذهنهای آماده در کلاس یعنی پیش بینی تجربه های بازیگونه و کودکانه (متناسب توانمندیهای سن , پایه یا کلاس مربوطه) و تکرار آن ،همراه با انگیزه ، تا ذهنهای نوآموزان علاقمند به بازی و تلاش ،ضمن اجرای آن جسما و فکرا با موضوع و مفهوم مورد نظر درگیر شوند، و هریک متناسب با فرصت زمانی (چندین بار بازی و تجربه) مورد نیازخود ، بتوانندهم با دقت مفهوم یا مهارت مورد نظر را کشف و درک (بفهمند) کنند، وهم آنرا بدرستی طبقه بندی نموده و درجایگاه مناسبی درانبار ذهن, و بخاطر بسپارند، و در بازیها و تجربه های بعدی ضمن تمرین بخاطرآوردن ,بازنگریها و پردازش های ضروری را به انجام برسانند، و از این همه تواتایی و یادگیری و رشد لذت ببرند, و با شناخت توانمندیها و احیانا ضعفهای خود، امیدوارانه و با دقت و آمادگی و هیجان بیشتر درجلسات و بازیها بعدی شرکت نمایند.
باورهای انسان از نظر ادواردکلاپارد انواعی دارد. ۱- باورهای ناشی ازشنیده ها. ۲- باورهای نتیجه گیری شده ازدیدنی ها. ۳- با ورهای کسب شده از تجربه ها. ۴- و بالاخره باورهای نتیجه گیری شده ازمجموع امکانات ارتباطی فرد با محیط . قطعا همین معنی در یادگیری و تصمیم گیری و انتخاب وبالاخره در خردورزی ما انسانها نقش اساسی ایفا میکند. وقطعا باورهای حاصل آمده ازشنیده ها نسبت به بقیه باورها ,( آنهم در سنین اولیه زندگی نوآموز و در عین خامی و بی تجربه گی و سادگی و زود باوری ),بسیار سطحی وکم دوام و کم ارزشتر از دیگر باورها و… خواهد بود. لازم به یادآوری است ، که استدلال صحیح ومنطقی نتیجه عملکردها وتجربه ها و بررسی و ارزیابی ها و نتیجه گیری ها ، در روزها و ماهها وسالهای زندگی و تحصیل انسان میباشد. براساس آنچه بعرض رسید،استفاده از روشهای تدریس زبانی اعم از استدلالی-توصیفی- تشریحی – تمثیلی(حتی برترین آنها روش تدریس سقراطی) و…درآموزش ابتدایی (بویژه کلاسهای پایه) نه تنها جایز نمیباشد،بلکه شاید اشتباه بزرگ نیز محسوب میشود .چون شنوندگان این مقطع کاملا بی تجربه هستند و نیازمند تجربه ها و تحقیق ها جهت یادگیری صحیح مفاهیم مجرد حساب و هندسه ، و کشف باورهای منطقی و کامل به جهت خودسازی و خودباوری و آمادگی با اشتیاق در تحصیل و ادامه یادگیری مهارت های مورد نیاز دراین زمینه میبا شند.
جان دیویی : (هدف آموزش تعیین کننده برنامه – محتوا – راه – روش – وسیله – امکانات - زمان یا فرصت و… و نتیجه و محصول میباشد.) لطفا محتوای مفاهیم ریاضی پیشنهاد شده درپایه های مقطع ابتدایی و انواع روشهای تدریس ریاضی و امکانات و وسایل ساده کمک آموزشی را در همین و بسایت بررسی بفرمایید . امید آنکه کتب درسی مقطع ابتدایی براساس روشهای تدریس فعال تدوین و مورد استفاده مربیان و نونهالان ایران عزیز قرار گیرد.
بدون ریاضی نمیشه زندگی کرد. کلیه مشاغل و حرفه ها و هنرهای خلاقانه, بنوعی نیازمند این علم کاربردی هستند.درک و یادگیری مفاهیم ریاضی ، کلید درک و یادگیری مهارتهای زندگی است. وبه نسبت درک و کسب مهارتهای ریاضی ، امکان موفقیت در رشته های دیگر (حتی درس شیرین زبان فارسی ، که کلید مطالعه ها و…می باشد.) نیز فراهم میشود. ( لطفا با دقت به گا لری ها توجه نمایید .)
